Βιβλιογραφία για το Ολοκαύτωμα

Καταγραφή: Γιάννης Γκλαρνέτατζης

Μαρτυρίες – Λογοτεχνία

Άλβο – Μπενβενίστε, Μάρη. Μνήμες της ζωής μου. Θεσσαλονίκη: Θερμαϊκός, 2010.

Améry, Jean. Πέρα από την ενοχή και την εξιλέωση: Απόπειρες ενός εκμηδενισμένου να υπερβεί το ανυπέρβλητο· μτφρ. Γ. Καλιφατίδης. Αθήνα: Άγρα, 2010.

Αμπατζοπούλου, Φραγκίσκη. Το Ολοκαύτωμα στις μαρτυρίες των Ελλήνων Εβραίων. Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο, 2007.

Άσσερ – Πάρδο, Ροζίνα. 548 ημέρες με άλλο όνομα: Θεσσαλονίκη 1943 μνήμες πολέμου. Αθήνα: Γαβριηλίδης, 2013.

Venezia, Shlomo. Sonderkommando: Μέσα από την κόλαση των θαλάμων αερίου· μτφρ. Κ. Χρα. Αθήνα: Πατάκης, 2008.

Wiesel, Elie. Η νύχτα· μτφρ. Γ. Ξενάριος. Αθήνα: Μεταίχμιο, 2016.

Γιακοέλ, Γιομτώβ. Απομνημονεύματα 1941-1943· επιμ. Φ. Αμπατζοπούλου. Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής, Ίδρυμα Ετς Αχάιμ, 1993.

Gattegno – Osmo, Nata. Από την Κέρκυρα στο Μπιρκενάου και στην Ιερουσαλήμ: Η ιστορία μιας κερκυραίας· επιμ. Ρ. Γκαμπάι – Ταζάρτες. Αθήνα: Γαβριηλίδης, 2005.

Δεληδημητρίου – Τσακμάκη, Ελένη. Τελευταίος σταθμός: Μαρτυρίες Ελλήνων κρατουμένων σε γερμανικά στρατόπεδα. Θεσσαλονίκη: University Studio Press, 2011.

Ιντζέμπελης, Ελπιδοφόρος. Νταχάου: Προφορικές και επιστολικές μαρτυρίες. Αθήνα: Μένανδρος, 2014.

Καμπανέλλης, Ιάκωβος Σ. Μαουτχάουζεν: 1945 – 1995. Αθήνα: Κέδρος, 1995.

Keneally, Thomas. Η λίστα του Σίντλερ· μτφρ. Σ. Κόκκαλης. Αθήνα: Λιβάνης , 1994.

Küchler – Silberman, Lena. Τα εκατό παιδιά μου: Η θαρραλέα ιστορία μιας γυναίκας που μέσα στο Ολοκαύτωμα οδήγησε ένα μικρό στρατό με εβραιόπουλα από την Πολωνία στο Ισραήλ· μτφρ. Ε. Ταμβάκη. Αθήνα: Κονιδάρης, 1988.

Kleist, Reinhard. Ο Μποξέρ: Η αληθινή ιστορία του Χέρτζκο Χαφτ, επιζήσαντα του ολοκαυτώματος· μτφρ. Γ. Τσάκωνα. Αθήνα: Ηλίβατον, 2016.

Κοέν, Ζοζέφ. Πως βίωσα τον ναζισμό. Αθήνα: Αρμός, 2013.

Κοκάντζης, Νίκος Α. Τζιοκόντα. Αθήνα: Πατάκης, 2005.

Koren, Yehuda – Negev, Eilat. Οι 7 νάνοι του Άουσβιτς· μτφρ. Φλώρα Μίτση. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Πηγή, 2012.

Κούνιο – Αμαρίλιο, Έρικα. 50 χρόνια μετά…: Αναμνήσεις μιας Θεσσαλονικιώτισσας Εβραίας· επιμ. Φ. Αμπατζοπούλου. Θεσσαλονίκη: Ιανός, 2006,

Κούνιο – Αμαρίλιο, Έρικα – Ναρ Αλμπέρτος. Προφορικές μαρτυρίες Εβραίων της Θεσσαλονίκης για το Ολοκαύτωμα· επιμ. Φ. Αμπατζοπούλου. Αθήνα: Ευρασία, 2015.

Laskier, Rutka. Το ημερολόγιο της Rutka: Η συγκλονιστική μαρτυρία της «πολωνέζας Άννας Φρανκ»: Ιανουάριος – Απρίλιος 1943· μτφρ. Γ. Πάντσιος. Αθήνα: Πατάκης, 2010.

Levi, Primo. Αυτοί που βούλιαξαν και αυτοί που σώθηκαν· μτφρ. Χ. Σαρλικιώτη. Αθήνα: Άγρα, 2000.

Levi, Primo. Εάν αυτό είναι ο άνθρωπος · μτφρ. Χ. Σαρλικιώτη. Αθήνα: Άγρα, 2009.

Levi, Primo. Η ανακωχή· μτφρ. Ζ. Σαμουήλ. Αθήνα: Σέλας, 1997.

Μέλο, Βερνάρδος. Τα πάθη και η εξόντωση των Ελληνοεβραίων. Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής, 1998.

Μόλχο, Μίκαελ – Νεχαμά, Ιωσήφ. In Memoriam: Αφιέρωμα εις μνήμην των Ισραηλιτών θυμάτων του ναζισμού εν Ελλάδι· μτφρ. Γ. Ζωγραφάκης. Θεσσαλονίκη: Ισραηλιτική Κοινότης Θεσσαλονίκης, 1976.

Μόλχο, Φλώρα. Στη σκιά της μνήμης. Θεσσαλονίκη: University Studio Press, 2016.

Moczarski, Kazimierz. Συνομιλίες με ένα δήμιο: Μια συνέντευξη 255 ημερών. Αθήνα: Αλεξάνδρεια, 2014.

Berr, Hélène. Ημερολόγιο 1942-1944· μτφρ. Α. Κεραμίδα· επιμ. Α. Αλεξάνδρου. Αθήνα: Πόλις, 2009.

Buber – Neumann, Margarete. Μίλενα από την Πράγα· επιμ. Α. Δημακοπούλου· μτφρ. Τ. Σιετή. Αθήνα: Κίχλη, 2015.

Ναχμία, Μπέρρυ. Κραυγή για το αύριο: 76859. Αθήνα: Κάκτος, 1989.

Ναχμούλη – Γαβριηλίδου, Καρολίνα. Block 25: Μαρτυρία ομηρίας· επιμ. Λ. Ξανθόπουλος. Αθήνα: Γαβριηλίδης, 2016.

Σαμπατάκη Μαρία (επιμ.). Ο τελευταίος του Κάισλινγκεν: Στα στρατόπεδα εργασίας των Ναζί. Αθήνα: Τόπος, 2014.

Πέλλας, Όμηρος. Στάλαγκ VI C: Ημερολόγιο της ομηρίας. Αθήνα: Γαβριηλίδης, 2015.

Πίνχας, Λίζα. Αντιμέτωπη με το Ολοκαύτωμα. Αθήνα: Εβραϊκό Μουσείο της Ελλάδος, 2014.

Sem – Sandberg, Steve. Οι απόκληροι· μτφρ. Γ. Κονδύλης. Αθήνα: Πατάκης, 2011.

Semprun, Jorge. Ασκήσεις επιβίωσης· μτφρ. Έ. Κορομηλά. Αθήνα: Πόλις, 2014.

Semprun, Jorge. Ο νεκρός που μας χρειάζεται· μτφρ. Ο. Βαρών – Βασάρ. Αθήνα: Εξάντας, 2003.

Σεφιχά, Ανδρέας Λ. Αναμνήσεις μιας ζωής και ενός κόσμου· επιμ. Σ. Πακαλίδου. Θεσσαλονίκη: Ιανός, 2010.

Σλιώμης, Θωμάς. Η τέχνη απέναντι στον ναζισμό : Το μουσικό κίνημα της Τερεζίν 1941 – 1945. Αθήνα: Πατάκης, 2016.

Ten Boom, Corrie. Ο Θεός μέσα στην κόλαση· μτφρ. Β. Μαρκεσίνη. Αθήνα: Το Ανώγειο, 1999.

Τσισκάκη – Γαλιατσάτου, Μαρία. Ελληνίδες σε ναζιστικά στρατόπεδα: Μνήμες μιας μαρτυρικής πορείας: Μια άγνωστη σελίδα της γυναίκας στον αντιφασιστικό αγώνα. Αθήνα: Φιλίστωρ, 2001.

Fenelon, Fania. Αναβολή για την ορχήστρα: Το ολοκαύτωμα των Εβραίων στο στρατόπεδο Άουσβιτς – Μπίρκεναου· μτφρ. Ει. Μπουζάλη. Αθήνα: Τερζόπουλος Βιβλία, 2014.

Frank, Anne. Το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ: Επιστολές από τη 14η Ιουνίου 1942 έως την 1η Αυγούστου 1944: Οριστική έκδοση των αυθεντικών χειρογράφων χωρίς περικοπές, με προσθήκες της Άννας Φρανκ· επιμ. O. Frank, M. Pressler· μτφρ. Ρ. Χατχούτ. Αθήνα: Πατάκης, 2000.

Heger, Heinz. Οι άντρες με το ροζ τρίγωνο: Η μαρτυρία ενός ομοφυλόφιλου από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης 1939-1945· μτφρ. Ρ. Δεκαβάλλα. Αθήνα: Μαύρη Λίστα, 2000.

 

Μνήμη και πρόσληψη

Agamben, Giorgio. Αυτό που μένει από το Άουσβιτς: Το αρχείο και ο μάρτυρας· μτφρ. Π. Καλαμαράς. Αθήνα: Εξάρχεια, 2015.

Αμπατζοπούλου, Φραγκίσκη. Ο άλλος εν διωγμώ : Η εικόνα του Εβραίου στη λογοτεχνία: Ζητήματα ιστορίας και μυθοπλασίας. Αθήνα: Θεμέλιο, 1998.

Ausländer, Rose. Μην ξεχνάς να θυμάσαι: Γράφοντας ποίηση μετά το Άουσβιτς· μτφρ. Ν. Σιδέρη Σπεκ. Αθήνα: Γαβριηλίδης, 2014.

Arendt, Hannah. Ο Άιχμαν στην Ιερουσαλήμ: Μια έκθεση για την κοινοτοπία του κακού· μτφρ. Β. Τομανάς. Θεσσαλονίκη: Νησίδες, 2009.

Ασσέο Ανριέτ / Σεμπρούν Χόρχε – Βήζελ Ελί. Τι απέγιναν οι εβδομήντα χιλιάδες Εβραίοι της Θεσσαλονίκης; / Η σιωπή είναι αβάσταχτη· μτφρ. Ρ. Μπενβενίστε / Β. Τομανάς. Σκόπελος: Νησίδες, 1997.

Βαρών – Βασάρ, Οντέτ (επιμ.). Εβραϊκή ιστορία και μνήμη· Συλλογικό έργο: J. Hassoun, Γ. Θανασέκος, Ρ. Μπενβενίστε, Ο. Βαρών – Βασάρ, T. Todorov· μτφρ. Α. Ασέρ, Κ. Καψαμπέλη. Αθήνα: Πόλις, 1998.

Βαρών – Βασάρ, Οντέτ. Η ανάδυση μιας δύσκολης μνήμης: Κείμενα για τη γενοκτονία των Εβραίων. Αθήνα: Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 2012.

Wieviorka, Annette. Άουσβιτς: 60 χρόνια μετά· μτφρ. Σ. Ταμπώχ. Αθήνα: Πόλις, 2006.

Wieviorka, Annette. Το Άουσβιτς, όπως το εξήγησα στην κόρη μου· μτφρ. Κ. Δευτεραίου. Αθήνα: Πόλις, 2013.

Grass, Günter. Γράφοντας μετά το Άουσβιτς· μτφρ. Ν. Eideneier. Θεσσαλονίκη: University Studio Press, 2005.

Eaglestone, Robert. Μεταμοντερνισμός και άρνηση του Ολοκαυτώματος· μτφρ. Ά. Σπυράκου. Τρίκαλα: Επέκεινα, 2014.

Κόκκινος, Γιώργος. Το Ολοκαύτωμα : Η διαχείριση της τραυματικής μνήμης: θύτες και θύματα. Αθήνα: Gutenberg, 2015.

Κόκκινος, Γιώργος (επιμ.). Προσεγγίζοντας το Ολοκαύτωμα στο ελληνικό σχολείο : Ένα εκπαιδευτικό ερευνητικό πρόγραμμα για μαθητές δημοτικού, γυμνασίου, λυκείου· Συλλογικό έργο: Γ. Κόκκινος, Μ.. Βλαχού, Β. Σακκά, Ευ. Κουνέλη, Α. Κώστογλου, Σ. Παπαδόπουλος. Αθήνα: Ταξιδευτής, 2007.

Levi, Primo. Το καθήκον της μνήμης : Συζήτηση με τους Federico Cereja και Anna Bravo· μτφρ. Χ. Σαρλικιώτη. Αθήνα: Άγρα, 1997.

Postone, Moishe. Οι ιστορικοί και το Ολοκαύτωμα· μτφρ. Α. Φωτάκης· επιμ. Σ. Μιχαήλ. Ιωάννινα: Ισνάφι, 2006.

Ρήγος, Άλκης – Γεωργιάδου, Βασιλική (επιμ.). Άουσβιτς, το γεγονός και η μνήμη του : Ιστορικές, κοινωνικές, ψυχαναλυτικές και πολιτικές όψεις της γενοκτονίας · Συλλογικό έργο: Ρ. Μόλχο, Δ. Δώδος, Ο. Βαρών – Βασάρ, Ν. Βουλέλης, Δ. Παπαδημητρίου, Π. Χαρτοκόλλης, Α. Ασέρ, Β. Γεωργιάδου, Θ. Λίποβατς. Αθήνα: Εκδόσεις Καστανιώτη, 2007.

Ροζάνης, Στέφανος. Ο αδιανόητος θάνατος: Νεωτερικότητα και Ολοκαύτωμα. Αθήνα: Ερατώ, 2002.

Συλλογικό έργο. Το Ολοκαύτωμα των Ελλήνων Εβραίων: Μνημεία και μνήμες. Αθήνα: Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο Ελλάδος, 2007.

Todorov, Tzvetan. Απέναντι στο ακραίο· μτφρ. Β. Τομανάς. Σκόπελος: Νησίδες, 2002.

Finkelstein, Norman G. Η βιομηχανία του Ολοκαυτώματος : Σκέψεις σχετικά με την εκμετάλλευση της εβραϊκής οδύνης· μτφρ. Γ. Κολοβός, Α. Καλαμάρας. Αθήνα: Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, 2001.
Μελέτες για Ευρώπη

Γκολντχάγκεν, Ντάνιελ Τζόνα. Πρόθυμοι δήμιοι: Οι εκτελεστές του Χίτλερ : Οι καθημερινοί γερμανοί και το Ολοκαύτωμα· μτφρ. Τ. Ρόκας· επιμ. Σ. Ροζάνης. Αθήνα: Terzo Books, 1998.

Καρατζόγλου, Γιάννης. Ο αφανισμός των ελληνοεβραίων της Γαλλίας 1942 – 1944 : Ένα Kadish για τους δικούς μας «γάλλους». Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο, 2014.

Kershaw, Ian. Ο Χίτλερ, οι Γερμανοί και η τελική λύση· μτφρ. Ου. Παπακωνσταντοπούλου. Αθήνα: Πατάκης, 2011.

Κλάρσφελντ, Μπεάτε – Κλάρσφελντ, Σερζ. Απομνημονεύματα: Κυνηγώντας τους ναζί· μτφρ. Κ. Λάμψα. Αθήνα: Καπόν, 2016.

Lichtblau, Eric. Οι ναζί της διπλανής πόρτας : Πώς η Αμερική έγινε ο ασφαλής παράδεισος των χιτλερικών· μτφρ. Α. Λουκάκου. Αθήνα: Ποταμός, 2016.

Lower, Wendy. Οι μαινάδες του Χίτλερ: Ο ρόλος των Γερμανίδων στα ναζιστικά πεδία θανάτου· μτφρ. Α. Καλοφωλιάς. Αθήνα: Μεταίχμιο, 2014.

Μαραντζίδης, Νίκος – Δορδανάς, Στράτος – Ζάικος, Νίκος – Αντωνίου, Γιώργος. Το Ολοκαύτωμα στα Βαλκάνια· μτφρ. Γ. Χρηστίδης, Ν.. Μαραντζίδης, Β. Καλογρηάς, Σ. Κακουριώτης, Τ. Μπενμαγιόρ. Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο, 2011.

Nagorski, Andrew. Οι κυνηγοί των Ναζί : Η καταδίωξη των εγκληματιών του Β΄ Παγκόσμιου πολέμου· μτφρ. Γ. Μπαρουξής. Αθήνα: Μεταίχμιο, 2016.

Russell, Edward Frederick Langley. Η μάστιγα του ναζισμού : Τα εγκλήματα πολέμου του Γ΄ Ράιχ 1939-1945· μτφρ. Γ. Δημητροπούλου· επιμ. Δ. Σταυρόπουλος. Αθήνα: Ιωλκός, 2007.

Rees, Laurence. Άουσβιτς: Οι Ναζί και η «τελική λύση»· μτφρ. Κ. Κρίτσης. Αθήνα: Πατάκης, 2006.

Shephard, Ben. Μετά την αυγή: Η απελευθέρωση του στρατοπέδου Μπέργκεν – Μπέλσεν από τα βρετανικά στρατεύματα το 1945· μτφρ. Α. Ζάβαλος. Αθήνα: Κέδρος, 2006.

Φινγκς, Καρόλα – Χόις, Χέρμπερτ – Σπάρινγκ, Φρανκ. Οι Σίντι και Ρομά υπό το ναζιστικό καθεστώς: Από τη «φυλετική έρευνα» στα στρατόπεδα συγκέντρωσης· μτφρ. Α. Παύλου. Αθήνα: Καστανιώτης, 2001.

Friedländer, Saul. Η ναζιστική Γερμανία και οι Εβραίοι: Ι. Τα χρόνια των διώξεων 1933-1939. ΙΙ. Τα χρόνια της εξόντωσης 1939-1945· μτφρ. Ή. Ιατρού. Αθήνα: Πόλις, 2013.

 

Μελέτες για Ελλάδα

Bowman, Steven. Η αντίσταση των Εβραίων στην κατοχική Ελλάδα· μτφρ. Ι. Μπενμαγιόρ. Αθήνα: Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο Ελλάδος, 2012.

Fleming, K. E. Ιστορία των Ελλήνων Εβραίων· μτφρ. Ν. Γάσπαρης. Αθήνα: Οδυσσέας, 2009.

Schminck – Gustavus, Christoph U. Μνήμες κατοχής II: Ιταλοί και Γερμανοί στα Γιάννενα και η καταστροφή της Εβραϊκής κοινότητας· μτφρ. Α. Νέττας, Σ. Γεωργαλλίδη, Ά. Παντίδη, Θ. Παντίδης· επιμ. Ε. Τορόση. Ιωάννινα: Ισνάφι, 2008.

Αβδελά, Έφη (επιμ.) Οι Εβραίοι στον ελληνικό χώρο: Ζητήματα ιστορίας στη μακρά διάρκεια. Πρακτικά του Α’ Συμπόσιου Ιστορίας της Εταιρείας Μελέτης Εβραϊκού Ελληνισμού: Θεσσαλονίκη, 23-24 Νοεμβρίου 1991. Θεσσαλονίκη: Γαβριηλίδης, 1995

Ασέρ, Αριέλλα – Βαρών – Βασάρ, Οντέτ – Bowman, Steven. Νέοι στη δίνη της κατοχικής Ελλάδας: Ο διωγμός και το Ολοκαύτωμα των Εβραίων 1943 – 1944. Αθήνα: Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο Ελλάδος, 2008.

Βόγλης Π., Τσίλαγα Φλ., Χανδρινός Ια., Χαραλαμπίδης Μεν. (επιμ.) Η εποχή των ρήξεων. Η ελληνική κοινωνία στη δεκαετία του 1940. Θεσσαλονικη: Επίκεντρο, 2012

Γκρίνμπεργκ, Νατάν. Ντοκουμέντα· μτφρ. Ν. Ράλτσεβα, επιμ. Β. Ριτζαλέος. Κομοτηνή: Παρατηρητής της Θράκης, 2013.

Ενεπεκίδης, Πολυχρόνης Κ. Το Ολοκαύτωμα των Εβραίων της Ελλάδος 1941-1944: Από γερμανικά και ελληνικά αρχεία με φωτοτυπίες επισήμων εγγράφων. Αθήνα: Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 1996.

Καλαφάτης, Θανάσης. Οι Εβραίοι της Κέρκυρας: και το πέρασμά τους από τη Λευκάδα στο δρόμο προς το Άουσβιτς, Ιούνιος 1944. Αθήνα: Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο Ελλάδος, 2001.

Κουζινόπουλος, Σπύρος. Υπόθεση Αλόις Μπρούνερ: Ο δήμιος των 50.000 Εβραίων της Θεσσαλονίκης. Θεσσαλονίκη: Ιανός, 2005.

Λάμψα, Καρίνα – Σιμπή, Ιακώβ. Η διάσωση : Η σιωπή του κόσμου, η αντίσταση στα γκέτο και τα στρατόπεδα, οι Έλληνες Εβραίοι στα χρόνια της Κατοχής. Αθήνα: Καπόν, 2012.

Λιόλιος, Γιώργος. Σκιές της πόλης : Αναπαράσταση του διωγμού των Εβραίων της Βέροιας. Αθήνα: Ευρασία, 2008.

Μαργαρίτης Γιώργος (επιμ.) Ιστορία των Ελλήνων. Σύγχρονος Ελληνισμός 1940- 1949. τ.13, Αθήνα: Δομή, 2006

Μαργαρίτης, Γιώργος. Ανεπιθύμητοι συμπατριώτες: Στοιχεία για την καταστροφή των μειονοτήτων της Ελλάδας: Εβραίοι, Τσάμηδες. Αθήνα: Βιβλιόραμα, 2005.

Μάτσας, Μιχαήλ Ναούμ. Μαρτυρίες μαρτύρων: Ο αφανισμός μιας κοινότητας: Ονομαστικός κατάλογος. Αθήνα: Γαβριηλίδης, 2009.

Μενεξιάδης, Αλέξιος. Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος και το Ολοκαύτωμα των Ελλήνων εβραίων 1941 – 1944: Εγχειρίδιο μελέτης. Αθήνα: Εβραϊκό Μουσείο της Ελλάδος, 2005.

Μόλχο Ρένα. Οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης 1856-1917. Μια ιδιαίτερη κοινότητα. Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη, 2014

Μόλχο, Ρένα. Το Ολοκαύτωμα των Ελλήνων Εβραίων: Μελέτες ιστορίας και μνήμης. Αθήνα: Πατάκης, 2014.

Μπενβενίστε, Ρίκα (επιμ.). Οι Εβραίοι της Ελλάδας στην Κατοχή: Πρακτικά του Γ’ Συμποσίου Ιστορίας της Εταιρείας Μελέτης Ελληνικού Εβραϊσμού (Θεσσαλονίκη, 8 Νοεμβρίου 1996) / Συλλογικό έργο: Ρ. Μπενβενίστε, Μ. Αξιοπούλου – Σπένγκλερ, Σ. – Σ. Σπηλιώτη, Ε. Χαϊδιά, M. Mazower, Γ. Μαργαρίτης, Φ. Αμπατζοπούλου. Θεσσαλονίκη: Βάνιας, Εταιρεία Μελέτης Ελληνικού Εβραϊσμού, 1998.

Μπενβενίστε, Ρίκα. Αυτοί που επέζησαν: Αντίσταση, εκτόπιση, επιστροφή. Θεσσαλονικείς Εβραίοι στη δεκαετία του 1940. Αθήνα: Πόλις, 2014.

Σούσης, Μάριος. Καλή αντάμωση φιλιά εις τα παιδιά : Τα παιδιά που έχασαν το τρένο για το Άουσβιτς. Αθήνα: Turangalila books, 2013.

Σωτηριάδης, Δημήτρης. Έλληνες κρατούμενοι στο Νταχάου · επιμ. Ε. Ιντζέμπελης. Αθήνα: Φιλίστωρ, 2003.

Τομάη Φωτεινή (επιμ.), Οι Έλληνες Δίκαιοι των Εθνών. Αθήνα: Μίλητος 2015.

Τομαή, Φωτεινή. Έλληνες στο Άουσβιτς – Μπίρκεναου. Αθήνα: Παπαζήσης, Υπουργείο Εξωτερικών. Υπηρεσία Διπλωματικού και Ιστορικού Αρχείου, 2009.